- Կազմեք համահայկական պետությունների ժամանակագրությունը;
Վանի թագավորություն 9- րդ դարից 6- րդ դար
Երվադունիների թագավորություն մթա 570 – 72 թթ
Արտաշեսյանների թագավորություն մթա 190 – 72 թթ
- Վերարտադրեք Բիհիսթունյան արձանագրության բովանդակությունը և մեկնաբանեք;
Ք․ա 522թ․՝ Կամբիզի անսպասելի մահվանից հետո, Աքեմենյան տերությունում սկսվում են գահակալական կռիվներ, որոնք ավարտվում են Դարեհ 1-ի /Ք․ա 522-486թթ․/ հաղթանակով։ Երբ Դարեհը հաստատվում է գահին, տերության ժողովուրդներն ապստամբում են պարսիկների տիրապետության դեմ։ Դարեհի իշխանության իրավականությունը չի ճանաչվում Հայաստանի կողմից։
- Ներկայացրեք Հայաստանի Քսենոփոնյան նկարագրությունը;
Աքեմենյան տերությունը Ք. ա. 520 թ. բաժանվում է քսան մեծ վարչական միավորների՝ սատրապությունների: Հայաստանը կազմում է XIII սափրապությունը։ Հայաստանի կառավարիչ–սատրապները Հայկազուն–Երվանդական տոհմի ներկայացուցիչներն էին և շարունակում էին կարևոր դիրք գրավել Աքեմենյան տերության մեջ՝ երբեմն ազգակցական, խնամիական սերտ կապեր ունենալով պարսից արքայից արքայի հետ:
- Համեմատեք հայոց պետության վերականգնումը մ. թ. ա. IV և մ. թ. ա. II դարերում;
III դարի վերջին նպաստավոր պայմաններ ստեղծվեցին սելևկյանների համար, քանի որ պառակտում եղավ Մեծ և Փոքր Հայքերի միջև և Սելևկյյան արքա՝ Անտիոքոս III զորքերը հայազգի զորավարներ Արտաշեսի և Զարեհի գլխավորությամբ Ք․Ա> 201 թ․ արշավեցին Հայաստանի դեմ։ Երվանդ IV վերջինը Ք․Ա․ 220-201թթ․ զոհվեց մայրաքաղաք Երվանդաշատի պաշտպանության ժամանակ։ Այնուհետև գրավեց Մեծ Հայքի հոգևոր կենտրոն՝ Բգարանը, որտեղ սպանվեց երկրի գլխավոր քուրմ՝ Երվազը, որը Երվանդ արքայի եղբայրն էր։ Դրանով Ք․Ա․ 201թ․ Մեծ Հայքում վերջ դրվեց Հայկազունիների Երվանդական ճյուղի իշխանությանը։
- Թվարկեք և գնահատեք Արտաշես Բարեպաշտի բարեփոխումները;
Հռոմեացիները հաղթեցին սելևկյան Անտիոքոս III թագավորին Մագնեսիայի ճակատամարտում և Ք․ա 188թ․ ապամեայի հաշտության պայմանագիր կնքեցին, որով փոխեցին ուժերի հարաբերակցությունը։ Ք․ա 189թ․ անկախ հռչակվեցին Մեծ Հայքը, Փոքր Հայքը, Ծոփքը և Կոմմագենեն։ Հայկական անկախության կերտողները դարձան Արտաշեսը՝ Մեծ Հայքում և Զարեհը՝ Ծոփքում։
Արտաշեսի օրոք Մեք Հայքը դարձավ Առաջավոր Ասիայի ազդեցիկ պետություններից մեկը, որը կարևոր դեր էր խաղում տարածաշրջանի քաղաքական կյանքում։
- Ներկայացրեք Արտաշես Առաջինի արտաքին քաղաքականությունը;
Արտաշես Առաջինի 189-160 առաջնահերթ խնդիրների էր վերադարձնել Մեծ Հայքից
անջատված տարածքները։ Նա վերամիավորեց Մեծ հայքից անջատված տարածքները։
Հռոմ պատմիչ Պոլիբիոսը նրան անվանում է Հայաստանի մեծագույն մասի կառավարիչ։
Զարեհի մահվանից հետո Արտաշեսը Ա-ն փորձեց մեծ Հայքին Վերամիավորել նաեւ
Ծոփքը, սակայն ապարդյուն։ Այդ ծրագիրը իրականացրեց նրա թոռ Տիգրան Մեծը։Արտաքինք աղաքականության մեջ եւս Արտաշեսը հասավ մեծ ձեռքբերումների։
Քա. 183- 179 Փոքր Ասիայի տարածքում հինգ փոքր տերություններ պատերազմ էին մղում եւ
որպես հաշտեցնող կողմ Արտաշեսը կարողացավ ընդարձակել Փոքր Հայքի տարածքը
Պոնտոսի հաշվին
Նա վարում էր դեմ քաղաքականություն դեպի Սելեւկյան պետությունը։ երբ Մարաստանի սատրապ: Տիմարքոսը ապստամբեց Սելեւկիայի դեմ եւ իրեն հռչակեց անկախ թագավոր, Արտաշեսը անմիջապե օգնեց
նրան զորքով